Marifet ehlinin ilk makamı edeptir.

Arifler hem arıdır, hem arıtıcı.

Her ne ararsan kendinde ara.

Bir olalım, iri olalım, diri olalım

VİLÂYETNAME’DEN

BE

Hacı Bektaş Kadıncık’ın evine yerleştiği günlerde, Sulucakarahöyük’te ancak yedi ev vardı. Bu yüzden büyükbaş hayvanları güdücüye vermezler; dönüşümlü olarak kendileri güderlerdi.

Sığırlar gütme nöbeti İdris’e gelmişti; ancak Molla İdris’in o gün önemli bir işi vardı. Kadıncık’a, “Nöbet bana geldi ama bugün önemli bir işim var; işim bitinceye değin sığırları gütmesi için parayla adam tutmak istedim, ancak bulamadım; ne yapacağımı bilemiyorum”, dedi.

Bu sözleri duyan Hünkâr İdris’e, “Gam çekme var işine git; bugün sığırları ben güderim, Tanrı izin verirse bir zarar gelmez”, dedi. İdris “Size zahmet olur, reva görmem” dediyse de Hünkâr’ın üstelemesiyle razı oldu. İdris, sığırları toplayıp getirdi ve işine gitti.

Sığırlar otlaya otlaya, Hünkâr da onlarla birlikte Mucur yolundaki Beştaş’ın bulunduğu yere geldi. O sıralar da İdris’in kardeşi Saru, öküzlerini çiftten getirip sığıra kattı. Ayrılıp köye gideceği sırada Hünkâr “Saru, senin sığırını ben gütmem; kurt yerse bir zarar olursa benden bilme; al öküzlerini git ne yaparsan yap”, dedi. Saru, “Bugün”, dedi, “nöbet İdris’in, sana inandı, sığırı sana emanet etti, işine gitti.; ben de bu köyün bir bereyiyim, öküzlerimi yalnız mı güdeyim; benim öküzlerimi de gütmen gerek.” Hünkâr ise sözlerini yineleyerek, “Ben senin öküzlerini gütmem; kurt yerse, bir zarara uğrarsa benden bilme”, dedi, “benim öküzlerim de köylünün sığırlarıyla birlikte güdülecek”. Hünkâr bu kez Beştaş’a döndü ve “Beştaş siz tanık olun. Saru’nun öküzlerini gütmeyeceğim, kurt yerse ya da bir zarar gelirse ben sorumlu değilim; eğer bir gereksinme ortaya çıkarsa sözlerime tanıklık edin”, dedi.

Saru, bunları dinledi ama aldırış etmedi; öküzlerini bırakıp gitti. Akşama doğru sığırlar köye geldi; Saru’nun öküzleri yoktu. Saru, öküzlerini aramaya yazıya çıktı; dört öküzünden ikisini kurtların yediğini gördü. Hünkâr’a gelip, “bugün sığır gütme nöbetinin sorumluluğunu üzerine aldın; köylünün sığırlarını güttün; benim öküzlerimi ise kurtlara yedirdin; benim zararım oldu, ödemen gerek”, dedi. Hünkâr, “sana söylemiştim; bunda benim bir sorumluluğum olamaz”, diye cevapladı. Saru Hünkâr’ın sözlerini inkâr edince, Hünkâr, “Benim tanıklarım var”, dedi ve topluluğa haydi tanıklarımın yanına gidelim, sizler de dinleyin.

Köy halkıını bir kısmı Hünkâr’la birlikte Beştaş’ın yanına geldi. Hünkâr, taşları göstererek, “işte tanıklarım bunlar”, dedi. Köylüler “bunlar taş”, dediler, “nasıl tanıklık eder?”. Hünkâr o an Beştaş’a döndü ve şöyle seslendi: “Beştaş, Tanrı izniyle olayı doğruca söyleyin, tanıklık edin bana”. Bu sözlerin üzerine taşların beşi de Tanrı izniyle dile geldi, “Saru öküzlerini sığıra katmak istediği zaman siz, ben senin öküzlerini gütmem; kurt yerse ya da bir zarar gelirse benden bilme dediniz; o dinlemedi kattı; siz de bizi tank tuttunuz”, dediler.

Köylü taşların tanıklığını duyunca Saru’ya lanet etti; tümü Hünkâr’ın ayağına baş koydu. Saru, homurdanarak oradan ayrıldı.

HACI BEKTA

Hünkâr'a bir ikindi üzeri, güzel yüzlü, tatlı sözlü, Alevi saçlı, yeşil giysili bir aziz geldi.

Boz donlu bir ata binmişti; Saru İsmail karşıladı, atını tuttu. O kişi

Teklifsizce doğru Kızılcahalvet'e yöneldi ve içeri girdi.

Saru İsmail, "acaba bu atını tuttuğum er kim ola, şimdiye değin bunun gibi nurlu, güzel yüzlü ve heybetli bir er görmedim", diye düşüncelere dalmıştı. O sırada halifelerden biri geldi; İsmail'e, "tut şu atı", dedi ve kızılcahalvet'in kapısına vardı. O aziz kişinin, Hünkâr’ın karşısında oturmakta olduğunu gördü. Tam bu anda Hünkâr, "ne yapalım Hızır'ım Ulu Tanrı seni bu işe koşmuş, Tanrı kullarını zordan kurtarman gerek; şu anda Karadeniz'de bir gemi batmak üzere, seni çağırıyorlar; sohbetine can atıyoruz ama ne çare; tez imdatlarına yetiş; Tanrı izin verirse yine şerefleniriz", diyordu.

Hızır Peygamber hemen kalktı. Saru İsmail dışarıda atı tuttu. Hızır dışarı çıkınca İsmail Hızır'ın üzengesini öptü. Hızır, atını

sıçrattığı gibi at, bir adımını Sulucakarahöyük'ün üstüne bastı, öbür adımda güneşle birlikte dolunay oldu ve gözden yitti; yalnızca karşıdan nalının parıltısı göründü.

Saru İsmail, huzura varıp gördügünü anlatarak, "Erenler Şahı, bu giden aziz kimdir?", diye sorunca Hünkâr, "kardeşimiz Hızır Peygamberdir. Karadenizde bir gemi batmak üzereydi, oraya imdada koştu; onun yürüyüşü böyledir", dedi.

Saru İsmail Hızır'ı gördüğüne çok sevindi.