BASAK KÖYÜ - YOLAŞAN TV - MALATYA HEKİMHAN BASAK KÖYÜ WEB SİTESİ WWW.YOLASAN.NET - WWW.BASAKLIYIZ.TR.GG

Yakın zamana kadar, Hacı Bektaş Veli dergahından icazet alarak dedelik misyonunu sürdüren dedelerimizin en sonuncusu Ali Dede'dir (Çil Ali Dede Olarak tanınır).

1982 yılında rahmetli olana kadar dedelik görev ve sorumluluklarını Ali Özkoluaçık Dede üstlenmiştir. Gerek taliplerince ve gerekse de ülke çapında sevilen ve sayılan Ali Dede'nin yerini büyük yeğeni İbrahim Yıldırım doldurmaya ve geleneği devam ettirmeye çalışmaktadır.Her Muharrem ayında Sancak, İbrahim Dede tarafından inananlara ve ilgi duyanlara açılmakta ve lokma dökülmektedir.

Hacım Sultan Koluaçık Alevi-Bektaşi velilerinden olmasına rağmen pek tanınmaz. Ancak şunu söyleyebiliriz ki; Hacı Beştaş Veli velayatnamesin den sonra ikinci Velayatnamedir. Bugün Hacım Sultan soyundan gelen evlatlarının sayısı binleri aşmıstır. Uşak'dan sonra (muhtemelen) Malatya Karaca Köyüne yeşleştikleri, buradan çeşitli nedenlerle, Malatya Basak, Güvenç, Kınık köylerine ve Fethiye Beldesi'ne dağılmışlardır.

Muhtemelen kıtlık dolaysıyla, Karaca Köyü'nden ayrılan Veli Dedemizin oglu Baboğ ( Seydahmed-Molla Ahmed) Maha (Vahap ) Hekimhan-Basak köyüne Makam ve mekân tutmuşlardır. Baboğ Dede'nin büyükoğlu Haydar ayrılarak Kınık köyüne yerleşmiştir.

Hacım Sultan Koluaçık hakkında bilgileri sadece Hacım Sultan Menkıbesi. Veleyatnamesi ( Hacım Sultan ve marifetlerini anlatan kitap ) ve onun soyunu sürdüren Dedelerin elindeki bilgi ve belgelerden biliyoruz. Bakınız Hacım Sultan hakkındaki yazıya.

Anadolu "Alevilerin" Seçeşmesi, Hacı Bektaş Veli dergâhına bağlı Hacım Sultan Ocağı: Malatya ilinin Hekimhan ilçesine bağlı Basak köyündedir. Tahminen bin yediyüzlü yılların sonlarına doğru Malatya merkeze bağlı Karaca köyünden göçüp Basak köyüne yerleşen dedelerimiz yaşamlarınına ve faaliyetlerine buradan devam ettirmişlerdir. Karaca köyüne nereden ve ne zaman geldikleri ne kadar kaldıkları ise belirsizdir. Yazar ve araştırmacı Hamza Aksüt ten aldığımız bilgilere göre:

"...Ocağının ilk merkezi Karaca Köyü idi. Seydi Ahmet soyu olarak bilinirler. Onun soyundan Seyidi Durak adındaki bir kimse, Yazınhan-Karaca köyüne gelip yerleşmişler ve Ocak kurulmuştur.Anlatılanlara göre, karaca köyündeki Seydi Ahmet'in oğlu Velinin oğulları, Baboğ ve Abdulvahap, daha önce taliplerin bulunduğu Basak köyüne gelip yerleşirler. Zamanla nüfüsu çoğalan Dedeler, Başkınık ve Güvenç köylerine yerleşirler. Dedelerin bir ara Gürün Mancılık köyüne yerleştiği, ancak daha sonra geri geldiği söylenmektedir. Ocağın tarihi ile ilgili bu bilgileri veren Basak köyünden Garip Kolaçık Dede, Baboğ Dede'nin Basak'a gelişini en az 250 yıl öncesine dayandırıyor. Basak Dedelerinin advurma geleneginde değişik Baboğlar olabilir. Garip Dede'nin sözünü ettiği Baboğ Dede, eğer Sadık Baba'nın yetişmesinde büyük rolü olan Baboğ Dede ise, Molla Bektaş'ın şiirine göre 1844 yılında ölmüştür.

Sene bin iki yüz altmış içinde

Azmetti kervanı Baboğ Dedenin

Firdevs-i alaya çekti göçünü

Cennettir vatanı baboğ Dedenin

Yine şiirden anlıyoruz ki, Baboğ Dede'nin Seyit, Halil, Ali, Kara, Kasım ve Haydar adlı çocukları vardı. Buna göre Baboğ Dede'nin 70 yaşında, öldüğünü var sayarsak, Basak Dedelerinin Karaca'dan gelişi 1790 larda olmalıdır. Bu tarihten 230 yıl önce, 1560 Basak Köyü vergi listesinde Mustafa oğlu Seyit Ahmet oğlu bir kişiye rastladığımızı ayrıca belirtelim.

Hasan Çelebi çevresinde Ocağa bağlı köyler, Basak, Başkınık, Ardahan, Hacılar, Güvenç ve Dere köy. Bunun dışında Kars, Sivas, Kahraman Maraş ta talipleri vardır. Yazıhan’ın Karaca köyünde ve Fethiye kasabasında ( buradaki talip sayısı çok az) talipleri olan ocağın, Arguvan toprağında talipleri yoktur. Sivas -Gürün Yuva ( Bu köyde Sivas-Kangal -Dışlık kökenli Garip Musalı Ocağına bağlı dedelerde vardır) Sivas -Gürün Mancılık, Sivas-Gürün -Kulak köyleri ( Külah Yuvadan ayrılmış bir köydür ) Hacım Sultan Ocağına bağlıdır. Elbistan Demircilik kasabası, Küçük Yapalak, Çıtlık köyleride bu Ocağa başlıdır. Elbistana bağlı her üç yerleşimde Türklük ve Dulkadırlı kalıntısıdır. Hacım Sultan Ocağının Kürt kökenli talibi yoktur.

Buraya kadar aldığımız alıntılar Sayın Aksüt'ün araştırmaları Ocak ve Dedelerimiz hakkında önemli bilgileri vermektir. Ancak bilgilerin yeterli olmadığı ve bağlantı kopuklukları olduğunu belirtelim. Bu konuda belge ve bilgi toplamaya devam etmekteyiz. Belirtmeliyim ki; dedelerimizden Seydi Ahmet oğlu Hüseynin 1560 Osmanlı vergi kayıtlarında Basak Köyünde kaydı bulunmaktadır. Buradan büyük olasılıkla dedelerimizin bu tarihlerde esas olarak, Karaca'da oturmalarına rağmen, Basak köyünde de kayıtları bulunmaktadır. Burayı uzun bir süre yaylalık olarak kullandıkları anlaşılmaktadır. 2. Mahmut’un 1826 yeni Yeniçeri -Bektaşi ayaklanmalarını bastırması ve Tekke ve Dergâhlarını yasaklayıp ( Uşak ili sınırları içerisinde bulunan Hacım Sultan Dergâhı 1826 yılında kapatılmıştır) kapatması ve soruşturma ve zulme uğramaları sonrası, Malatya ya sürgün edilmeleri olası bir olaydır. Karacadan nispeten resmi otoriteden daha uzak olan Basak köyüne göçmeleri mümkündür.